سیاره ناهید هرگز اقیانوس نداشته است - وبگردی طفره

به گزارش وبگردی طفره، در حالی که بعضی از دانشمندان معتقدند که زهره ممکن است در گذشته اقیانوس داشته، یک مطالعه نو خلاف این دیدگاه را بیان می نماید.

طبق مطالعه ای که 13 اکتبر (21 مهر) در نشریه نیچر (Nature) منتشر شده، گروهی از پژوهشگران اعلام کردند که مدل های رایانه ای آن ها نشان می دهد سیاره زهره از ابتدا بدون اقیانوس بوده است.

برای رسیدن به این نتیجه گیری، دانشمندان دانشگاه ژنو و مرکز ملی تحقیقات علمی فرانسه از یک مدل آب وهوایی پیشرفته استفاده کردند. پژوهش تازه نشان می دهد که شرایط برای بارش باران بر روی سیاره ناهید و تشکیل اقیانوس هرگز مناسب نبوده است.

خود زهره 4.5 میلیارد سال پیش همراه با خورشید، زمین و دیگر اجرام منظومه شمسی ما شکل گرفت. مانند زمین جوان، ناهید جوان هم احتمالا با ماگما یا سنگ مذاب پوشیده شده بود. اما پیش از بارش آب به صورت باران، باید سیاره و جو آن سرد می شدند و اگر مانند زمین، باران می بارید چند هزار سال طول می کشید تا آب در اقیانوس ها جمع گردد.

در روزهای اولیه منظومه شمسی، خورشید 30 درصد ضعیف تر از اکنون بود. اما طبق مطالعه تازه، با وجود برخورد کمتر تابش خورشیدی به سیاره جوان زهره، این سیاره هنوز بسیار داغ بوده و اجازه تشکیل اقیانوس ها را نمی داده است.

هرچند اگر ابرها به میزان ای ضخیم بوده باشند که بتوانند جلوی نور خورشید را بگیرند و دما را کاهش دهند، شرایط تفاوت می نماید. برای نمونه ابرها می توانستند مانعی ایجاد نمایند که دمای نزدیک سطح زهره کاهش یابد.

مطالعه تازه بر اساس مدل رایانه ای حتی این فرضیه را بعید می داند و نشان می دهد که ابرها در حقیقت در سمت شب زهره ایجاد شده اند و روز این سیاره همچنان در معرض تابش خورشید قرار داشته است.

چرخش زهره به آهستگی انجام می گردد و روز آن تقریبا با سال آن برابر است، بنابراین ابرهای سمت روز زهره، آن را به میزان کافی خنک نمی نمایند تا باران ببارد. حتی با توجه به اینکه این ابرهای ضخیم گرما را در نزدیکی سطح زهره به دام انداخته اند، اثری گلخانه ای شکل داده اند که باعث داغ شدن بیشتر سطح سیاره هم شده اند به گونه ای که امروز حتی سرب را ذوب می نماید.

به گفته دانشمندان در این پژوهش، دمای بالای سطح زهره به معنای وجود آب فقط در حالت گازی در نزدیکی سطح سیاره است و بنابراین هیچ باران و اقیانوسی وجود ندارد.

مقایسه زمین و زهره

دانشمندان در حال کوشش برای کسب اطلاعات بیشتر درباره جو اولیه ناهید و زمین هستند. مارتین توربت (Martin Turbet) از دانشگاه ژنو در این باره گفت: ما آب وهوای زمین و زهره را در ابتدای تکامل خود، بیش از 4 میلیارد سال پیش، زمانی که سطح سیارات هنوز مذاب بود، شبیه سازی کردیم. دمای بالای ثبت شده، به این معنی است که مانند یک دیگ تحت فشار غول پیکر هر آبی به شکل بخار بوده است.

طبق مدل های رایانه ای زمین به سختی از دچار شدن به سرنوشت ناهید در امان ماند. اگر در آن دوران به خورشید نزدیک تر بود یا خورشید به میزان امروز داغ بود، ممکن بود آب در زمین هم فقط به صورت بخار وجود داشته باشد.

املین بولمونت (Emeline Bolmont) از دانشگاه ژنو گفت: این یک تغییر رویکرد کامل در نگاه ما به چیززی است که مدت ها پارادوکس خورشید جوان ضعیف نامیده می گردد و به عنوان یک مانع بزرگ برای ظهور حیات بر روی زمین درنظر گرفته می شد.

استدلال این بود که اگر تابش خورشید در اوایل شکل گیری منظومه شمسی بسیار ضعیف تر از امروز بوده، باید زمین به یم گوی یخی بدون حیات تبدیل می شد. او اضافه نمود: اما معلوم می گردد که برای زمین جوان و بسیار داغ، این خورشید ضعیف شاید در حقیقت یک فرصت غیرمنتظره بوده است.

مأموریت های آینده به زهره

اکنون باید دید دقیقا کدام دیدگاه درست است؟ مطالعات قبلی که نشان می داد ناهید می تواند آب مایع داشته باشد یا شبیه سازی های تازه که چنین چیزی را بعید می داند؟ برای پاسخ به این پرسش، دانشمندان امیدوارند مأموریت های آینده به مشخص مدل های دقیق تر از سیاره زهره یاری نمایند.

دیوید ارنریش (David Ehrenreich) از دانشگاه ژنو گفت: نتایج ما بر اساس مدل های نظری است و یک سنگ بنای مهم در پاسخ به پرسش های تاریخچه ناهید است. اما ما نمی توانیم بر اساس مدل های رایانه ای در این مورد تصمیم قطعی بگیریم. بنابراین مشاهدات سه مأموریت فضایی آینده به این سیاره برای تأیید یا رد کار ما لازم است.

سال گذشته با کشف فسفین توجه جامعه علمی بیش از پیش به سوی سیاره زهره معطوف شد و در ماه های گذشته هم ناسا با تأیید دو مأموریت وریتاس و داوینچی+ به سوی زهره، بار دیگر اهمیت کاوش این سیاره را یادآور شد. باید دید نتایج آنالیز های نزدیک به وسیله مأموریت های آینده چه اطلاعات تازهی از گذشته این سیاره در اختیار بشر می گذارد.

عکس کاور: سمت شب سیاره زهره

Credit: JAXA/ISAS/DARTS/Damia Bouic

منبع: EarthSky