یادی از فرهاد فرجلی - وبگردی طفره

به گزارش وبگردی طفره، یکی از دوستانش می گوید اگر خدا 20 سال دیگر به او عمر می داد در حد بتهوون و باخ و موتزارت شکوفا می شد، اما عمرش کفاف نداد. او در موسیقی، انسانیت و ادب تک بود.

به گزارش وبگردی طفره، فرهاد فرجلی ششم بهمن ماه سال 1347 در تهران چشم به جهان گشود. او مقدمات موسیقی را از حدود شش سالگی به صورت تجربی با نواختن سازدهنی، گارمون و قاوال (دایره آذری) شروع کرد.

در اوایل دهه 60 توسط همسر خواهرش نزد زنده یاد استاد محمدرضا لطفی - نوازنده تار - می رسد. لطفی به ذوق و شوق موسیقایی او پی می برد و فرجلی را به استاد حمید متبسم - نوازنده تار - معرفی می کند.

او مبانی پایه ای موسیقی ایرانی را با فراگیری تار نزد متبسم فراگرفت اما به دلیل مهاجرت استادش به خارج از کشور، نوازندگی تار را نزد استاد بهروز همتی به صورت بسیار جدی ادامه داد و پیروز شد همزمان با یادگیری ردیف های موسیقی ایرانی، در نوازندگی ساز تار به مهارت خوبی دست پیدا کند.

پس از یادگیری اصول اولیه موسیقی، فرجلی مدت کوتاهی نزد حسین علیزاده به فراگیری تکنیک های فنی نواختن تار پرداخت. از آنجایی که پدر و مادر او آذری زبان بودند، شوق و ذوق هنری بیش از حد او به موسیقی موغامی آذربایجان فرهاد را به سمت تار آذری سوق داد.

فرهاد فرجلی در تاریخ 12 مردادماه سال 1396 در منزل خود در تهران و در سن 49 سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت.

عبدالله اسداللهی خواننده موسیقی آذری و از دوستان فرهاد فرجلی درباره او به وبگردی طفره گفت: از حدود 30 سال پیش با او همکار و دوست بودم. اگر خدا 20 سال دیگر به او عمر می داد در حد بتهوون و باخ و موتزارت شکوفا می شد. اما عمرش کفاف نداد. فرهاد در نوازندگی، انسانیت و ادب تک بود.

او ادامه داد: عالم قاسم اف (خواننده و هنرمند موسیقی کشور جمهوری آذربایجان) از باکو فقط به خاطر فرهاد فرجلی به تهران آمده بود. چند روز با فرهاد کار کرد و دستگاه نوا را از او یاد گرفت و در باکو اجرا کرد. فرهاد موسیقی فارسی را کامل می دانست، موسیقی آذری را هم می دانست. ما نوازندگان تار آذربایجانی زیادی داشتیم، اما فرهاد بین این ها تک بود. برنامه های هر هفته ما در کانون موسیقی آذربایجان به رهبری فرهاد بود.

اسدالهی اظهار کرد: نوازندگان تار هنگام نواختن باید ساز را تکان بدهند تا هوای آن را بگیرند اما فرهاد سیمی را اختراع کرده بود که نیازی نبود برای هواگیری تار را تکان بدهد. متأسفانه یک هفته - ده روز قبل از فوتش به من گفت این کار را انجام داده است. قرار بود به تلویزیون آذربایجان برویم و اختراعش را معرفی کند، اما فلک اجازه نداد.

او تاکید کرد: هیچ کس یک بار ندید فرهاد فرجلی غمگین باشد. اگر غمی هم بود در خودش می ریخت. او شاگردهای زیادی داشت و به من قول داده بود تا یک سال دیگر 20 نوازنده برجسته به من تحویل بدهد. در کنسرت و تدریس با شاگردهایش رفیق می شد. هیچ گاه تار را از خودش جدا نمی کرد و به شاگردانش هم همین را می گفت. در برخورد با آن ها عصبانی نمی شد و با خنده پاسخ می داد.

اسدالهی با بیان خاطره ای از این نوازنده تار اظهار کرد: دو سال پیش در ضیافت افطاری کانون موسیقی آذربایجان که با حضور محمدرضا عارف، هادی خامنه ای و علی مرادخانی برگزار شد، فرهاد تار آذربایجانی می نواخت. یکی از شاگردان استاد شجریان هم در آن محفل حضور داشت که می خواست بخواند، فرهاد هم کوک را عوض کرد و موسیقی ایرانی نواخت. سیدهادی خامنه ای بعد از تمام شدن اجرا اشاره کرد که میکروفن را به دستش بدهیم و گفت همه می دانید من چقدر موسیقی را می دانم. اما تا به حال چنین چیزی ندیده بودم. کار عجیبی است که با عوض کردن یک کوک کوچک تار آذری، تار ایرانی بنوازی.

او اضافه کرد: فرهاد موسیقی آذربایجانی را یتیم گذاشت و رفت. ما موسیقی آذربایجان را بر دوش فرهاد و در چشم ها و روی سینه او می دیدیم. او یک بار برای ضبط آلبومی، در ساز ارگ صدایی را مانند صدای فلوت پیدا کرده بود. بعدها هر کس آلبوم را می شنید باورش نمی شد و می گفتند از باکو نوازنده فلوت آورده اید. پنجه او در گارمون و تار شیرین بود.

این خواننده موسیقی آذربایجانی اظهار کرد: باید به فرهاد اجازه می دادند در کنسرت ها رهبری و در دانشگاه ها تدریس کند. باید امثال فرهاد را شناسایی کنند و بالا ببرند. فرهاد هر جا کنسرت می گذاشت پرچم جمهوری اسلامی ایران را بالا می برد، اما کجا از او حمایت می کرد؟

ودود مؤذن زاده اردبیلی، فرزند مرحوم استاد سلیم مؤذن زاده اردبیلی نیز درباره فرجلی اظهار کرد: 28 سال پیش با فرهاد فرجلی آشنا شدم. از همان لحظات اولیه متوجه نبوغ و شخصیت خاص او شدم. فردی مهربان و دوست داشتنی بود. هر محفلی را با شور و حال و رفتار خود نشاط می بخشید. از کبر و ریا در وجود او خبری نبود. متواضع و دور از منیت بود. صادقانه با اطرافیان رفتار می کرد.

او ادامه داد: در نوازندگی تار آذربایجانی شیوه ای خاص که از شخصیت درونی او سرچشمه می گرفت، داشت. نوای تار او به راحتی در دل مخاطب راه پیدا می کرد؛ مضراب هایی پایدار و انگشت گذاری هایی با تکنیک خاص خود که به لحاظ پیشینه و تجربیاتی که در نواختن تار ایرانی داشت او را از دیگر نوازندگان تار آذربایجانی متمایز می ساخت. سال هایی که با ایشان همکاری نزدیک داشتم شاهد اجراهای بسیار خوب او بودم. او در اجرای ردیف های اذربایجانی مهارتی مثال نزدنی داشت.

کاوه لطفی کیا خواهرزاده فرهاد فرجلی نیز به وبگردی طفره گفت: من از کودکی با او بزرگ شدم. از اوان کودکی به موسیقی علاقه مند بود. ابتدا با سازدهنی شروع کرد. مادرم می گوید او دلنواز ساز می زد و ریتمیک می نواخت. بعدها نواختن گارمون و دایره آذری (دف) را شروع کرد.

او ادامه داد: یک بار از کارگاه چوب بری مقداری ضایعات آورد و با یک قوطی حلبی به هم وصل کرد و سازی شبیه به دوتار ساخت. آقای ولی قاسمی او را در مراسمی دیده و به او گفته بود حیف است به سمت تار آذری نروی.

لطفی کیا اظهار کرد: یادم است از ساعت 8 صبح تا 12 شب دستمال زیر سیم تار می گذاشت تا صدایش بیرون نیاید و تمرین می کرد. آهنگ نوازنده ها آذری را مرتب گوش می کرد و تاکتیک آن ها را اجرا می کرد. بی خیال نمی شد. از طریق احساس ذاتی که داشت، دورادور تکنیک ها را فرامی گرفت.

او در ادامه گفت: خانواده مرحوم فرجلی مراتب تقدیر و تشکر خود را از برادران گرانقدر جناب آقایان دکتر متقیان رئیس محترم خبرگزاری وبگردی طفره وابسته به جهاددانشگاهی، دکتر سلگی سرپرست محترم معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهایتا آقای دکتر مرادخانی معاونت محترم هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که تمام اهتمام خود را در خصوص امر تدفین استاد فرهاد فرجلی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) مبذول داشتند، ابراز می کند و از خداوند متعال برای همه این بزرگواران آرزوی صحت و سلامتی را مسالت می کنیم. ضمناً از تمامی همکاران آن مرحوم و اعضای محترم کانون هنرمندان آذربایجانی های مقیم تهران که به نوبه خود خانواده آن مرحوم را در مراسم تشییع و یادبود آن زنده یاد همراهی فرمودند کمال تشکر و قدردانی خود را اعلام می کنیم.

به گزارش وبگردی طفره، فرهاد فرجلی به منظور ارتقای فنون نوازندگی خود نزد استادان بنام تار آذری از جمله ایلمان صادیق اف و فیروز علی اف اتود موسیقی کرده و همچنین از تکنیک های حرفه ای استادان بنام موسیقی آذربایجان استاد رامیز قلی اف و مهلت مسلم اف بهره برده است.

فرهاد فرجلی به دلیل اشراف کامل به موسیقی ردیفی و آوازی ایرانی و آذری، سعی در تلفیق گوشه هایی از موسیقی ایرانی در آذری داشت. بارزترین آن آموزش دستگاه نوا به بزرگان موسیقی آذربایجان از جمله استاد عالم قاسم اف بود تا وی اشاعه دهنده دستگاه نوا در فرهنگ و زبان آذری در کشور جمهوری آذربایجان باشد.

در جراید کشور آذربایجان بارها نام فرهاد فرجلی را به عنوان تنها موزیسین مورد قبولشان در خارج از آذربایجان نام بردند. در یکی از خاطرات استاد فیروز علی اف آمده است: زمانی که برای شرکت در جشنواره موسیقی به همراه استاد حاجی بابا حسین اف به ایران سفر کرده بودم در اتاق تمرین تالار وحدت تهران، جوانی را دیدم که تار آذری می نوازد، طوری می نواخت که من تا آن لحظه از زندگی هنری ام نتواسته بودم آن طور بنوازم.

او توانست کارهای فراوانی را در زمینه آهنگسازی و نوازندگی تار به ویژه در زمینه ساخت قطعات همنوازی (ارکسترال)، تصنیف و نیز تکنوازی انجام دهد؛ از جمله این آثار می توان به اجرای قطعه چارداش اثر آهنگساز معروف ایتالیایی، ویتوریو مونتی در تالار وحدت تهران اشاره کرد.

فرجلی در این سال ها، کنسرت های متعددی در داخل و خارج از کشور (از جمله کشورهای آمریکا، روسیه، گرجستان، تاجیکستان، قزاقستان، مالزی، تایلند، جمهوری آربایجان، ترکیه) با خوانندگانی چون رشید وطن دوست، جمشید نجفی، ودود موذن زاده و مرحوم حمید عبادی اجرا کرد.

از آثار او می توان به آلبوم نی نیم با صدای جمشید نجفی و اشعار صمد نوریان اشاره کرد. همچنین در آثار آهوی وحشی، شبنم صحرا و آوای روستا از ملیحه سعیدی، ساری بولبول ودود موذن زاده، نئینه ییم، گلدی بابا و آخشاملار با صدای جمشید نجفی، عاشیق اولموشام از علی خدایی، آلبوم موسیقی ایران حسین حمیدی به عنوان نوازنده تار و گیتار و در آلبوم ریتم های موسیقی آذربایجان اثر وحید اسداللهی به عنوان رهبر ارکستر حضور و همکاری داشته است.

قرار بود به منظور اجرای دوره هایی، همکاری نزدیکی با دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی دانشگاه تهران داشته باشد. او با نهادهای مردم نهاد فرهنگی، موسسات خیریه و انجمن های حمایت از بیماران سرطانی نیز همکاری داشت.

در ادامه می توانید فیلمی از نوازندگی فرهاد فرجلی را ببینید: