اپل، تحریم و کاربران خشمگین ایرانی - وبگردی طفره

به گزارش وبگردی طفره، در هر صورت نبود اپ های ایرانی با پرداخت درون برنامه ای در اپ استور را می توان نتیجه تحریم های ایران در طول سال های گذشته دانست، اما این بار انگار موضوع فراتر از تحریم های ایران است.

وبگردی طفره- اپل داران ایرانی از چهارشنبه شب گذشته با پیغام هایی مبنی بر ازکارافتادن اپ های ایرانی روی دیوایس شان روبرو شدند. اپ هایی که در سال های گذشته از اپ استور حذف شده بودند و سازندگان اپ ایرانی راه حلی جایگزین برایش در نظر گرفته بودند، مجددا با برخورد اپل روبه رو شدند.

می توان گفت 99 درصد اپ های ایرانی با پرداخت درون برنامه ای که از سایت اپلیکیشن ها با لینک مستقیم یا از اپ سیب اپ روی دیوایس های اپل موجود در ایران نصب شده بودند، ازکارافتادند و مسئولان این اپ ها به وسیله سامانه های پیغام کوتاه این موضوع را با کاربران اپلی خود در میان گذاشتند. باز هم در همان ابتدا موضوع تحریم های ایران مطرح شد، اما کمی که گذشت موضوع فرق کرد و تقصیر از سر تحریم ها تا حدودی باز شد. البته که در هر صورت نبود اپ های ایرانی با پرداخت درون برنامه ای در اپ استور را می توان نتیجه تحریم های ایران در طول سال های گذشته دانست، اما این بار انگار موضوع فراتر از تحریم های ایران است.

بعد از منتشر شدن اخبار مختلف درخصوص محدودسازی جدید اپل برای اپلیکیشن های فارسی، بسیاری این اتفاق را به تحریم های آمریکا علیه ایران و محدودیت های همیشگی اپل نسبت دادند، اما گویا شرکت اپل از ماه ها پیش برای بالا بردن امنیت و حریم خصوصی کاربران خود اقدام به محدودسازی Enterprise Developer Certificates نموده است.

این تصمیم اپل به زمانی بازمی گردد که شرکت هایی مانند فیس بوک و گوگل با طراحی اپلیکیشن های مخصوصی که از همین گواهینامه استفاده می کردند، دست به جمع آوری اطلاعات کاربرانشان زدند و درنهایت در بهمن ماه سال جاری اپل اپلیکیشن هایی که برای فعالیت خود از این گواهینامه استفاده می کردند را مسدود کرد. حالا دامنه این محدودسازی اپل گسترده شده و به اپلیکیشن های فارسی رسیده که برای دور زدن حذف برنامه های فارسی از اپ استور از Enterprise Developer Certificates (گواهی توسعه دهنده سازمانی) استفاده می کردند.

گرچه وقتی خبرهای این اتفاق را در رسانه های بین المللی پیگیری می کنیم، می بینیم که در بعضی از دیگر کشورها مانند تایلند و چین نیز تعدادی از اپ ها با چنین مسائلی روبرو شدند، اما با آنالیز بیشتر متوجه می شویم که این اپ ها به دلیل آن که فعالیت قانونی ندارند و نتوانستند به طور قانونی وارد اپ استور شوند، از راه جایگزین استفاده کردند و به عنوان اپ های Enterprise فعالیت می کردند. اما بسیاری از اپ های ایرانی که در چند روز گذشته مسدود شدند، در گذشته طبق قوانین شرکت اپل در اپ استور این کشور وجود داشتند و به صورت قانونی فعالیت می کردند که به دلیل تحریم ها از اپ استور حذف شدند.

سابقه اپل و تحریم های ایران

به هر حال از هر طرف که به این موضوع نگاه کنیم، پای تحریم ها در میان است. شهریور ماه سال 96 بود که اپل به بهانه تحریم های آمریکا علیه ایران، اپلیکیشن های ایرانی را از اپ استور حذف کرد. همان زمان نیویورک تایمز در گزارش خود نوشت، اپل به دلیل تحریم های آمریکا علیه ایران در این کشور هیچ نمایندگی رسمی ندارد و ایرانی ها حتی نمی توانند نام کشور خود را در میان لیست کشورها در اپ استور پیدا نمایند.

البته هیچ کدام از این موانع نتوانست از علاقه ایرانی ها به اپل کم کند. به گفته نیویورک تایمز همه این آیفون ها از دوبی، هنگ کنگ یا به صورت مسافری وارد ایران می شوند. این استقبال گسترده باعث شد تا برنامه نویسان ایرانی هم از این فضا استفاده نمایند و هزاران اپلیکیشن ایرانی را در اپ استور اپل قرار دهند. اما اپل تصمیم گرفت اپلیکیشن های ایرانی را از فروشگاه اپلیکیشن خود حذف کند. به گفته آذری جهرمی، وزیر ارتباطات؛ در آن موقع حدود 11 درصد بازار موبایل ایران در اختیار اپل بود که این آمار یعنی چیزی حدود 10 میلیون آیفون در کشور.

پس از درخواست های آنلاینی که برای تغییر این تصمیم برای شرکت اپل ارسال شد، این کمپانی در پیغامی خطاب به توسعه دهندگان ایرانی گفت: طبق مقررات تحریم های ایالات متحده آمریکا، فروشگاه اپ استور اپل نمی تواند اقدام به میزبانی، توزیع یا انجام هر نوع تجارت با برنامه ها و توسعه دهندگان متصل به کشورهای تحریم شده توسط آمریکا کند. این بخش از قانون، پیچیده و غیرقابل تغییر است. در صورتی که محدودیت های موجود تغییر کند، شما را تشویق می کنیم تا دوباره اپلیکیشن های خود را برای ورود به اپ استور ارسال کنید.

پس از آن هم سخنگوی اپل در گفت وگو با نیویورک تایمز صحت محتوای این پیغام را تایید اما از ارایه شرحات بیشتر صرف نظر کرد. جالب توجه است که برای تغییر این تصمیم بیش از 2 هزار و 300 امضا جمع آوری شد و توسعه دهندگان ایرانی نیز با هشتگ StopRemovingIranianApps#در توییتر از این موضوع ابراز تاسف نموده اند.

واضح است که اپل در برابر فشار دولت ترامپ که تحریم های جدیدی را علیه ایران وضع کرد، ناچار به حذف اپلیکیشن های ایرانی از اپ استور شد. در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما در آمریکا، محدودیت های شرکت های فناوری که خدمات ارتباطی ازجمله ایمیل، چت و خدمات شبکه های اجتماعی در ایران ارایه می دهند، کاهش داده شده بود.

تحریم مسبب همه این اتفاقات است

شهرام شریف، روزنامه نگار تکنولوژی در گفت وگو با شهروند درباره ازکارافتادن اپ های ایرانی روی دیوایس های شرکت اپل گفت: قبل از این که بتوان به طور قطع دراین باره نظر داد، باید به گذشته برگردیم، سابقه این موضوع هم واضح است و تمام رسانه ها دراین باره نوشته اند، نخستین بار اپل به دلیل تحریم ها اپ های ایرانی را که به صورت قانونی در اپ استور وجود داشتند را حذف کرد. شخصا هم دلیل این اتفاق تحریم هایی است که دولت آمریکا برای ایران وضع نموده بود و اپل هم با توجه به قوانین آن کشور اقدام به چنین کاری نموده است. اپ ها و استارت آپ های ایرانی هم مجبور شدند مسیرهای جایگزین و نامتعارفی را برای رفع مشکل شان انتخاب نمایند و درواقع این اپلیکیشن های Enterprise هم از همان مسیرهاست.

شریف معتقد است اتفاقی که چهارشنبه شب برای اپ های ایرانی افتاده، نتیجه همان تحریم ها و دور زدن هایی است که توسعه دهندگان ایرانی مجبور به انجام آن شدند. این روزنامه نگار تکنولوژی در ادامه اضافه کرد: شاید مسئله ای که الان برای اپ های ایرانی رخ داده، به دلیل آن باشد که اپل برای بالا بردن امنیت خود و کاربرانش دست به حذف اپ های Enterprise زده است، اما باید گفت دلیل اصلی که اپ های ایرانی شامل اپ های Enterprise شدند، همان تحریم های دو سال پیش آمریکا و اپل علیه ایرانیان است.

مدل برخورد اپل با اپلیکیشن های ایرانی؛ هم در سابقه این شرکت وجود دارد و هم در این چند روز گذشته دوباره رخ داده است. درحال حاضر هم اپل تمام اپ های ایرانی که سرویس های پرداخت یا پرداخت درون برنامه ای دارند و کاربران ایرانی زیادی از آنها استفاده می نمایند را مورد هدف قرار داده است.

نگرانی ها ادامه دارد

در میان تمام اپلیکیشن هایی که برایشان مشکل پیش آمده بود، تنها بعضی اپ ها که با لینک مستقیم دانلود شده بودند، توانستند به کار خود ادامه دهند که اپ تپسی نیز روی بسیاری از دیوایس ها یکی از این اپ ها بوده است. شهرام شریف دراین باره نیز شرح داد: اگر دقت کنیم می بینیم که اپ های کاربردی مورد این هدف قرار گرفتند.

تپسی هم دچار این مشکل و مجوز آنها هم باطل شده است و تنها به این دلیل که یک مجوز دیگر از جای دیگری داشتند، توانستند با قرار دادن لینک دانلود اپ روی سایت خود به فعالیت شان ادامه دهند، کاری که دیگر اپ های ایرانی هم در تلاشند آن را انجام دهند و بعضی هم طی همین مدت زمان کوتاه پیروز به انجام این کار شدند.

بعضی از اپلیکیشن های ایرانی از چند محل مجوز فعالیت و دانلود دریافت نموده اند و به همین دلیل هنوز توانسته اند به کار خود ادامه دهند. البته که تمام این اپ ها هنوز هم این نگرانی را دارند که ممکن است اپل این لینک ها و این مجوزها را هم مسدود کند و دیگر کاربران ایرانی نتوانند از این طریق نیز به اپ های ایرانی دسترسی داشته باشند، گرچه توسعه دهندگان ایرانی در تلاشند تا بتوانند راه جایگزینی برای حل این مشکل پیدا نمایند.

یکی از مهمترین نگرانی های شریف بیکار شدن توسعه دهندگان ایرانی است: نکته مهمی که وجود دارد این که این اپلیکیشن ها مدل مصرف خارج از ایران نیستند و ارتباطی به تحریم ها ندارند و مورد استفاده کاربران شخصی در ایران است. در همین چند روز در فضای مجازی بسیاری در تلاشند تا این موضوع را از بحث تحریم ها جدا نمایند، درحالی که این یک اشتباه استراتژیک است، در صورتی که اگر نگاه کنیم، تمام این اتفاقات به دلیل تحریم هاست، همین که ما نمی توانیم در ایران از گوشی های اپل خود به طور کامل استفاده کنیم، به دلیل تحریم هایی است که برای ایران وجود داشته است و تحریم های تکنولوژی روزبه روز برای ایرانیان بیشتر و فضای تکنولوژی تنگ تر و تنگ تر می گردد. مهمترین اتفاقی هم که درنهایت می افتد، بیکار شدن هزاران توسعه دهنده ios ایرانی است. خیلی از این افراد می توانستند به عنوان پشتیبانان پرکاربردترین اپ های ایرانی فعالیت نمایند، اما با اتفاقی که افتاده و ممکن است بدتر هم بگردد، تمام این افراد ممکن است بازار خود را از دست دهند.

شاید اعتراض نتیجه دهد

این روزنامه نگار تکنولوژی معتقد است شاید بتوان با اعتراض به اداره خزانه داری آمریکا این مسائل را برای کاربران ایرانی دیوایس های اپل رفع کرد و شرح داد: بخشی از این تحریم ها ممکن است به دلیل مسائل برخورد خودمان با جامعه جهانی باشد، اما بخش اعظم آن این است که باید اعتراضی به اداره خزانه داری آمریکا صورت بگیرد.

فارغ از اینکه دولتمردان ایرانی چه تصمیمی برای رفع تحریم ها دارند، به نظر می رسد بهتر است مردم ایران اتحادی برای اعتراض به این شکل تحریم ها داشته باشند. در این میان به نظر می رسد اپل بی تقصیر است و تنها از قوانین کشورش پیروی می نماید، اما اداره خزانه داری آمریکا گفته بود که قرار بر تحریم دولت ایران است، اما این گونه قانون ها و تحریم ها مردم ایران را تحریم می نماید.

همان طور که برزیل و ونزوئلا در سال های گذشته با اعتراضاتی که به اداره خزانه داری آمریکا بابت تحریم های کشورشان داشتند، توانستند جواب بگیرند و بعضی از این گونه تحریم ها را برای مردم کشورشان لغو نمایند.

به هر حال باید این نکته را در نظر بگیریم که تصمیم اپل برای حذف اپلیکیشن ها به دلیل تحریم های آمریکا می تواند اثرات شدیدی روی استارت آپ ها و اقتصاد ایران بگذارد. از یک طرف این کار می تواند موجب از دست رفتن ارتباط با اپلیکیشن ها و خدمات مورد نیازمان گردد و از طرف دیگر باعث از بین رفتن بسیاری از مشاغلخواهد شد.